Xử lý hình sự hành vi lừa đảo tâm linh qua mạng xã hội

(DTTG) Trong vòng 1 giây tìm kiếm trên Google với từ khóa “xem bói” đã cho ra gần 7,5 triệu kết quả liên quan…. Những “dịch vụ” này không chỉ nở rộ mà còn được quảng cáo, mời chào công khai để một số đối tượng thực hiện hành vi lừa đảo, trục lợi. Thiết nghĩ, hành vi lừa đảo tâm linh qua mạng xã hội cần phải xử lý nghiêm khắc để răn đe, phòng ngừa chung.

Theo thống kê, hiện Việt Nam có khoảng 75-80 triệu người trưởng thành đang dùng điện thoại di động thông minh. Việt Nam cũng là một trong 10 nước đứng hàng đầu thế giới về số người dùng mạng xã hội, với hơn 64 triệu tài khoản Facebook và gần 35 triệu tài khoản Youtube, hơn 60 triệu tài khoản Zalo.

Một công ty toàn cầu chuyên nghiên cứu về truyền thông xã hội tại Anh có tên We Are Social thống kê: Trung bình mỗi ngày người Việt Nam sử dụng internet 7 giờ (đối với người dùng máy tính) và gần 5 giờ (đối với người dùng điện thoại thông minh). Trong đó, thời gian sử dụng mạng xã hội là hơn 5 giờ/ngày, một quỹ thời gian lớn so với nhiều quốc gia khác.

Với lượng “khách hàng tiềm năng” khổng lồ sử dụng mạng xã hội, đây đã trở thành công cụ, một mảnh đất màu mỡ để dịch vụ “buôn bán tâm linh” nở rộ. Không khó để tìm được các trang Facebook gieo quẻ, xem tử vi, xem bói… dựa trên mác “đồng cốt” của chủ tài khoản. Chưa kể, còn không ít các hội, nhóm kín chuyên về tử vi, tướng số, xem bói về phong thủy,… với số lượng thành viên lên đến cả trăm nghìn người. Hay những tin nhắn quảng cáo từ Zalo xem bói miễn phí, chuẩn xác…Rồi những tài khoản Youtube với các video mê tín dị đoan, quảng cáo bùa, chú, xem bói… có hàng trăm nghìn lượt xem.

Ngoài xem bói, luận giải tử vi, phong thủy,... cũng không khó để tìm được các trang website, trang mạng xã hội trao đổi, mua bán bùa chú, vật phẩm tâm linh mang màu sắc mê tín dị đoan. Trên các “chợ điện tử”, hoạt động này diễn ra công khai với những lời khẳng định chắc nịch của người bán không linh không bán, không hiếm không bán, không rẻ cũng không bán…

Gần đây, còn xuất hiện một loại “bùa ngải” mới là búp bê Kuman Thong, xuất xứ từ Thái Lan, được rao bán công khai với những lời chào mời có cánh trên mạng xã hội. Thậm chí còn có cả hàng trăm hội, nhóm với số lượng thành viên từ hàng nghìn tới hàng chục nghìn người yêu thích loại “bùa ngải” này tham gia hoạt động tích cực trên mạng xã hội.

Từ sự nhộn nhịp bất thường của “thị trường mua bán tâm linh” trên mạng xã hội, có thể thấy, các đối tượng sử dụng nhiều chiêu thức, thủ đoạn khác nhau để thực hiện hành vi lừa đảo, trục lợi.

Một chiêu thức mới xuất hiện gần đây là một số đối tượng đã lập các trang chuyên về tâm linh, bói toán, xem tướng,… đăng tải những bài viết có nội dung kêu gọi người dân để lại số điện thoại, ngày sinh, địa chỉ để thu thập thông tin cá nhân. Từ đó, các đối tượng tiến hành mạo danh nhà chùa gọi điện đến các số điện thoại đã thu thập được để mời chào, lừa bán các vật phẩm tâm linh.

Trước thực trạng này, đại diện Giáo hội Phật giáo Việt Nam cũng cảnh báo người dân cần thận trọng khi tiếp cận thông tin, tránh bị lừa bởi các chiêu trò mạo danh nhà chùa khi trên mạng xuất hiện nhiều trang thông tin giả mạo các chùa lớn như Yên Tử, Phật Tích, Bút Tháp… kêu gọi người dân mua các vật phẩm tâm linh hay thực hiện cúng dường, cầu an qua ví điện tử MoMo.

Theo nhiều nhà quản lý văn hóa, sở dĩ tình trạng kinh doanh không hợp pháp liên quan vấn đề tâm linh bùng phát trên mạng xã hội là do lợi nhuận rất lớn của hoạt động này và sự phát triển mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghệ thông tin. Bên cạnh đó là thói quen thực hiện nhu cầu tâm linh và hành vi thỏa mãn nhu cầu tâm linh của một bộ phận nhân dân cũng góp phần khiến việc kiểm soát và xử lý hành vi vi phạm trong lĩnh vực này gặp nhiều khó khăn.

Liên quan đến vấn đề này Th.S, luật sư Nguyễn Văn Hoàng – Trưởng Văn phòng luật sư Minh Bạch Quốc Tế- Đoàn luật sư thành phố Hà Nội nêu quan điểm: Với sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội, để ngăn chặn hành vi lợi dụng vấn đề tâm linh để trục lợi bất chính cần có nhiều giải pháp, phải được thực hiện một cách đồng bộ và xuyên suốt trong một thời gian dài. Trước hết, về mặt pháp luật, cần kiên quyết xử lý các đối tượng có hành vi vi phạm pháp luật khi lợi dụng yếu tố tâm linh để trục lợi cá nhân.

Trên thực tế đã có các quy định cụ thể, như: Tại khoản 2, Điều 15 Nghị định 158/2013/NĐ-CP của Chính phủ ban hành ngày 12-11-2013 quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch và quảng cáo xác định “Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây: Lợi dụng hoạt động lên đồng, xem bói, gọi hồn, xin xăm, xóc thẻ, yểm bùa, phù chú, truyền bá sấm trạng và các hình thức tương tự khác để trục lợi”.

Và tại khoản 1, Điều 320 Bộ luật Hình sự 2015 về Tội hành nghề mê tín, dị đoan cũng quy định: “Người nào dùng bói toán, đồng bóng hoặc các hình thức mê tín, dị đoan khác đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm”. Như vậy, với các vi phạm tương ứng khung hình phạt đã quy định trong văn bản luật, cần xử lý triệt để và quyết liệt, đủ sức răn đe.

Với các hành vi buôn bán bùa chú, các vật phẩm tâm linh, hành nghề bói toán, mê tín dị đoan trên các mạng xã hội, cần thống nhất về thẩm quyền xử lý, phạm vi xử lý với Luật An ninh mạng, để có các điều chỉnh phù hợp.

Ngoài việc xử lý nghiêm hành vi lừa đảo tâm linh qua mạng xã hội theo quy định thì cũng cần tăng cường rà soát nội dung các trang mạng xã hội có dấu hiệu bói toán, buôn bán, kinh doanh bùa chú online để kịp thời xử lý, ngăn chặn sai phạm. Ngoài ra, cần tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật, nâng cao nhận thức của nhân dân về các hoạt động tâm linh lành mạnh, tránh bị đối tượng xấu lợi dụng.

Thiết nghĩ, việc bài trừ mê tín, dị đoan chỉ thành công khi mỗi người dân có tư duy tích cực, có hành động đúng đắn và lối sống lành mạnh, giữ cho mình sự tỉnh táo để nhìn nhận đúng bản chất về các hoạt động tâm linh lành mạnh, không tin theo bói toán vô căn cứ để mê muội, tiền mất tật mang. Bởi, dù thế nào thì điều tốt lành, sự may mắn chỉ đến với mỗi người khi có tư duy tích cực, có hành động đúng đắn và lối sống lành mạnh, tuân theo quy định của pháp luật.

Thu Trang